Η επιστήμη εικάζει σήμερα, ότι η πρώτη επαφή του ανθρώπου με το αλκοόλ πραγματοποιήθηκε τουλάχιστον πριν 12.000 χρόνια. Το πρώτο ποτό ήταν η μπύρα και μάλιστα κάποιοι επιστήμονες το «χοντραίνουν» ισχυριζόμενοι, ότι η μπύρα προηγήθηκε του ψωμιού και της εξημέρωσης των δημητριακών. Η μπύρα ήταν το πιο διαδεδομένο ποτό μέχρι την βρετανική Βιομηχανική Επανάσταση, όπου και αντικαταστάθηκε από το τσάι. Έτσι έγινε αυτοκρατορία η Μεγ. Βρετανία!
Το αμέσως επόμενο χρονικά ποτό έρχεται από την Κίνα και την Ελλάδα το 5.000-2.000 π.Χ. Στην Κίνα προερχόταν από ζύμωση ρυζιού, μελιού και φρούτων. Στην Ελλάδα ήταν το «Υδρόμελι» (υδρόμελο), ένα ποτό που προερχόταν από ζύμωση του μελιού. Δηλαδή κρασί από μέλι.
Ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι το κρασί από σταφύλια ήρθε αργότερα από την μπύρα και το υδρόμελο και μάλιστα η σπουδαιότητά του στην αρχή τουλάχιστον του έδωσε την αξία μέσου συναλλαγής. Το κρασί εκτόπισε το υδρόμελο και μάλλον δικαίως. Στη βόρεια Ευρώπη, όμως, το κρασί άργησε να εδραιωθεί σε όλα τα κοινωνικά στρώματα λόγω της μικρής του παραγωγής και της μεγάλης απόστασης από τους τόπους που το παρήγαγαν.
Σε αυτές τις βόρειες περιοχές το υδρόμελο ήταν ποτό της άρχουσας τάξης (έτσι μπορεί να εξηγηθεί γιατί και μέχρι στις μέρες μας το υδρόμελο αποτελεί ένα gourmet προϊόν στο βορρά), ενώ το μεγαλύτερο τμήμα της κοινωνίας έπινε φτηνή χλιαρή μπύρα.
Ένα ενδιαφέρον ιστορικό γεγονός, που μας δίνει ένα μέγεθος της σπουδαιότητας του υδρόμελου. είναι το εξής: Οι Βίκινγκς έκαναν ταξίδια στην Δύση πολύ πριν τον Κολόμβο και μάλιστα είχαν «πατήσει» στην Αμερικανική Ήπειρο πριν από αυτόν. Η εχθρική αντιμετώπιση, όμως, των Ινδιάνων και το αφιλόξενο της συγκεκριμένης περιοχής απόβασης (Βίνλαντ), τους ανάγκασε να αποχωρήσουν και να παραμείνουν στην πιο δυτική αποικία τους, την Γροιλανδία, σε δύο οικισμούς το 984 μ.Χ.. Εκεί, απομονωμένοι και ταυτόχρονα πλήρως εξαρτημένοι από την μητέρα -πατρίδα, καταστρέφοντας το φτωχό έδαφος και μην θέλοντας να υιοθετήσουν τις μεθόδους διατροφής των γηγενών, κατέρρευσαν πλήρως μετά από 500 χρόνια. Δεν έμεινε ούτε ένας Βίκινγκ. Από τα αρχεία τους και την αρχαιολογική έρευνα διαπιστώθηκε, ότι στα χρόνια πριν την κατάρρευσή τους μετέφεραν με τα καράβια τους από την μακρινή Νορβηγία, μέλι (εκτός των άλλων) το οποίο μετέτρεπαν σε υδρόμελο! Ενδιαφέρον;
Α) Υδρόμελο ή κρασί από μέλι
Β) Ρακή-τσίπουρο από μέλι – Μουντοβίνα
Για να δούμε τώρα τι είναι η «μουντοβίνα»… Στην Χαλκιδική, παλαιότερα, οι μελισσοκόμοι για να πάρουν το μέλι, έπρεπε να συνθλίψουν τις κηρήθρες από τα κοφίνια τους (προ κινητής κηρήθρας και εξαγωγέα). Το υλικό που έμενε μετά την σύνθλιψη, ένα μείγμα κεριού και μελιού (μέλι που εγκλωβίζεται ανάμεσα στο κερί), βραζόταν σε καζάνια μαζί με νερό μέχρι να γίνει ένας χυλός (όχι πολύ βράσιμο μάλλον). Στη συνέχεια, φίλτραραν το χυλό με ένα χωνί-φίλτρο και αποθήκευαν σε ξύλινα βαρέλια. Απομάκρυναν το κερί που ανέβαινε στην επιφάνεια και άφηναν το γλυκό αυτό ζουμί να ζυμωθεί για 20-30 ημέρες, αναλόγως του καιρού (θερμοκρασίας). Απόσταζαν μια φορά και κατόπιν δεύτερη, αφού έριχναν μέσα τα διάφορα μυρωδικά (μαστίχα, γλυκάνισο). Το αποτέλεσμα ήταν ένα τσίπουρο («μουντοβίνα») με αρώματα μαστίχας γλυκάνισου και υπό-υπό γλυκιά γεύση. Το ίδιο κάνουν, μέχρι και σήμερα, οι μελισσοκόμοι της Χαλκιδικής, μόνο που στις μέρες μας χρησιμοποιούν τα απολεπίσματα των τρύγων. Δηλαδή, εν’ ολίγης οι Χαλκιδικιώτες μελισσοκόμοι παρήγαγαν υδρόμελο και στη συνέχεια με απόσταξη «μουντοβίνα».
Ετυμολογικά δε, υπάρχει μια έντονη ομοιότητα με την αγγλική γραφή του υδρόμελου (mead), που έχει την ρίζα της στην πρωτο- γερμανική «meduz» και άρα στη σλαβική «med/miod», που μεταφράζεται μέλι και υδρόμελο. Στην κροατική δε, «medovina». Στις σλαβόφωνες χώρες και σε αυτές της Βαλτικής (Σλοβακία, Σερβία, Πολωνία, κ.λπ.) τις λέξεις med, medovina, miod, midus τις ενσωμάτωσαν από τα παλαιά- ιρλανδο-σανσκριτικά με τη λέξη «madhu», μέσω της ουαλικής «medd». Τα δε παλιά βορειοευρωπαϊκά και σκανδιναβικά μονόχωρα σπίτια τα λένε «meadhall» (θυμίζω τους Βίκινγκς της Γροιλανδίας). Οι Γάλλοι, Ισπανοί, Ιταλοί και Πορτογάλοι χρησιμοποιούν τις λέξεις hydromel, hidromiel, idromell και hydromel, αντίστοιχα για το υδρόμελο.
Γ) Ρακόμελο
Το ρακόμελο είναι ρακή από υδρόμελο, σταφύλια, μούρα και λοιπά φρούτα, αναμεμιγμένη με μέλι. Μια κλασική συνταγή είναι: Ζεσταίνουμε σε μπρίκι 4 μέρη ρακή, 1-2 μέρη μέλι, λίγη κανέλα και 1-2 γαρίφαλα (όχι λουλούδια). Προσοχή στην υπερθέρμανση του μίγματος. Μπορεί να αναφλεγεί, λόγω του οινοπνεύματος που περιέχει. Σερβίρουμε σε ρακοπότηρα και πίνουμε.
Κάνει πολύ καλό στους γριπιασμένους, αρκεί μετά την πόση (με μέτρο) σκεπαστούμε στο κρεβάτι μας, όπως διδάσκει η λαϊκή σοφία.
Δ) Άλλα αλκοολούχα ποτά με μέλι
Όπου μπαίνουν σάκχαρα, μια χαρά μπαίνει και το μέλι. Έτσι, μπορούμε να παράγουμε μπύρα με μέλι, λικέρ με μέλι και οποιοδήποτε αλκοολούχο ποτό θέλουμε μαζί με μέλι. Φαντασία και όρεξη να έχουμε.
Ανεξαγόρας Λ. Σκιδούρης
διαβάστε εδώ ολόκληρο το άρθρο >>>
Οξύμελι, ένα γλυκόξινο αναζωογονητικό ποτό
Σαν αντίδοτο στη δηλητηρίαση από την κατανάλωση ακατάλληλων μανιταριών, οι αρχαίοι Αθηναίοι, έπιναν το οξύμελι, ένα γλυκόξινο αναζωογονητικό ποτό από ξίδι και μέλι που έχει κάνει ξανά την εμφάνισή του στην αγορά και δίνει έξοχη γεύση στις σαλάτες.
Φτιάχνουμε σπιτικό οξύμελι με: 6 φλιτζάνια νερό, 1 ½ φλιτζάνι μέλι, 1 ½ φλιτζάνι λευκό ξίδι και αρκετός φρέσκος δυόσμος (τα τρυφερά του βλαστάρια). Βράζουμε για 10΄ το νερό με το μέλι και προσθέτουμε το ξίδι και το δυόσμο συνεχίζοντας το βράσιμο για άλλα 20΄. Σβήνουμε τη φωτιά, αφήνουμε να κρυώσει, βγάζουμε το δυόσμο και αδειάζουμε το σιρόπι σε στεγνό μπουκάλι. Το διατηρούμε στο ψυγείο για 6 μήνες τουλάχιστον.